گفت‌وگوی علمی

سید محمد رضا حسینی نژاد

راهکارهای مختلفی به منظور افزایش ارتباط صنعت با دانشگاه وجود دارد همچون:
1- اعمال‌ سیاستهای‌ تشویقی، از جمله‌ معافیتها و تخفیفهای‌ مالیاتی‌ برای‌ صنایعی‌ که‌ با دانشگاهها در رفع‌ تنگناهای‌ صنعتی‌ مشارکت‌ دارند.
2- ارتقای‌ اعضای‌ هیات‌ علمی‌ و تشویق دانشگاههایی‌ که با تحقیقات کاربردی خود و انجام‌ فرصت‌ مطالعاتی در صنعت‌ توانسته اند مشکلی از پیش پای صنعتگر بردارند.
3- برنامه‌ها و شیوه‌های‌ تدریس‌ و سرفصلهای‌ آموزشی‌ دانشگاهها، متناسب‌ با فناوریهای‌ روز بازنگری‌ و اصلاح‌ شود.
4- نظام‌ آموزشی‌ و اجرای ‌ کارآموزی‌ دانشجویان‌ در صنایع‌ و نیز بازآموزی‌ صنعتگران‌ و فارغ‌التحصیلان، در سطح‌ کشور بازنگری‌ جدی‌ را می‌طلبد.
5- برای‌ تدریس‌ بخشهایی‌ از دروس‌ دانشگاهها از متخصصان‌ مجرب‌ شاغل‌ در صنایع‌ استفاده‌ شود تا مطالب کاربردی به دانشجویان ارائه گردد.
6 -انتخاب عنوان و موضوع پایان‌نامه‌های‌ کارشناسی، کارشناسی‌ ارشد و دکترا باید با دقت و وسواس خاصی صورت پذیرد، به صورتی که کاربردی بوده و سپس نتایج آن جهت استفاده همگان انتشار یابد.
7 -رسانه‌های‌ گروهی‌ نیز باید درجهت‌ ارتقای‌ سطح‌ آگاهی‌ و فرهنگ‌ عمومی‌ در زمینه‌ جایگاه‌ و رسالت‌ دانشگاه‌ و صنعت‌ در توسعه‌ ملی و ایجاد اشتغال پایدار ایفای نقش نمایند.

## ۱. سطح سیاستی (کلان کشور) در این سطح، هدف ایجاد زیرساخت و انگیزه ساختاری برای همکاری پایدار است. ### راه‌حل‌ها: 1. ایجاد نهادهای واسط دانشگاه–صنعت نهادهایی که مأموریت‌شان فقط اتصال پروژه‌های صنعتی با پژوهش‌های دانشگاهی است (مثل پارک‌های علم و فناوری، دفاتر انتقال فناوری). این نهادها باید بودجه مستقل و اختیار تصمیم‌گیری داشته باشند، نه اینکه فقط نقش نمادین ایفا کنند. 2. تخصیص بودجه پژوهشی بر اساس نیاز صنعت به‌جای بودجه‌های پژوهشی صرفاً دانشگاه‌محور، باید بخشی از آن وابسته به سفارش یا همکاری با صنعت باشد. مثلاً پروژه‌ای که با همکاری یک کارخانه، مزرعه یا شرکت دانش‌بنیان تعریف شده، امتیاز بیشتری بگیرد. 3. سیاست‌های تشویقی مالیاتی و حمایتی برای صنایع شرکت‌هایی که با دانشگاه‌ها قرارداد پژوهشی می‌بندند یا دانشجو می‌پذیرند، باید از معافیت‌های مالیاتی یا امتیاز صادراتی برخوردار شوند. این مدل در آلمان و کره جنوبی بسیار موفق بوده است. ## ۲. سطح مدیریتی (درون دانشگاه و صنعت) در این سطح، موضوع مدیریت روابط، برنامه‌ریزی و ارتباطات واقعی است. ### راه‌حل‌ها: 1. تغییر مأموریت دانشگاه‌ها از “آموزش محور” به “نوآوری محور” دانشگاه باید خود را شریک توسعه صنعتی بداند، نه صرفاً تولیدکننده مقاله. این یعنی: واحد کارآفرینی فعال، ارتباط مستمر با صنایع منطقه، و حمایت از پایان‌نامه‌های کاربردی. 2. ایجاد واحد “ارتباط با صنعت” در هر دانشکده این دفتر باید نیازهای پژوهشی صنعت را شناسایی کند و پروژه‌های واقعی را بین استادان و دانشجویان توزیع کند. همچنین به عنوان مشاور صنایع کوچک محلی عمل کند (ویژه شهرهایی مثل اصفهان که صنایع زیادی دارند). 3. برنامه‌های کارآموزی هدفمند (Internship) دانشجویان دکتری و کارشناسی ارشد باید حداقل یک ترم را در محیط صنعتی واقعی بگذرانند و پایان‌نامه خود را بر مبنای همان تجربه بنویسند. دانشگاه صنعتی شریف و علم و صنعت در برخی رشته‌ها این را شروع کرده‌اند. ## ۳. سطح آموزشی و فرهنگی در این سطح، هدف تربیت ذهنیت صنعتی و مهارتی در دانشجو است، نه صرفاً نظریه‌پردازی. ### راه‌حل‌ها: 1. بازنگری در سرفصل‌های آموزشی * دروس مدیریتی باید با مطالعات موردی (Case Study) از صنایع داخلی ترکیب شوند. * پایان‌نامه‌ها باید مسئله‌محور باشند، نه صرفاً نظری. 2. توسعه مهارت‌های نرم و بین‌رشته‌ای * مهارت‌هایی مثل کار تیمی، تفکر سیستمی، حل مسئله، و مدیریت پروژه باید جدی گرفته شوند. * این مهارت‌ها همان حلقه گمشده میان “دانش نظری” و “کاربرد صنعتی” هستند. 3. تشویق به پروژه‌های دانش‌بنیان و استارتاپی * دانشجویان باید بتوانند نتایج پژوهش خود را به محصول یا خدمت تجاری تبدیل کنند. * مراکز رشد دانشگاهی باید نقش راهنما و سرمایه‌گذار اولیه را ایفا کنند. اگر بخواهیم صنعت کشور توسعه یابد و شکاف با دانشگاه کاهش پیدا کند، باید: * پژوهش‌های دانشگاهی به‌جای چاپ مقاله، مسئله واقعی صنعت را حل کنند؛ * صنعت نیز دانشگاه را به‌عنوان شریک توسعه و نوآوری ببیند، نه نهادی نظری و بی‌فایده؛ * و در نهایت، نظام آموزشی کشور مهارت‌محور، مسئله‌محور و کارآفرینانه شود.

برای ارسال پاسخ شوید.