گفت‌وگوی علمی

محمد متین دهقانی پوده

با سلام

وقت به خیر

گونه های گیاهی به خصوصی می توانند شاخص گونه های سنگی مختلف باشند.

مطالعات نشان داده است که بعضی از گیاهان و حتی باکتری ها، قادر به جذب مقدار قابل توجهی مس، روی، لیتیم و منگنز می باشند کانسارهای معروف مس در نواحی جنگلی انبوه زامبیا و کاتانگا، به کمک گیاهان ویژه مس که روی عکس های هوایی مشخص اند، کشف شده است در بسیاری از مناطق ایران نیز، در سازند زغال دار شمشک، بوته های زرشک فرآوانی روییده که ممکن است با زغال و یا مواد همراه آن مرتبط باشد. همچنین در حوالی بعضی از کانسار های سرب و روی، بوته های قوی سماق می رویند که ممکن است با این فلزات رابطه داشته باشند. اخیرا نیز مطالعاتی در زمینه شناسایی انواع گیاهان مرتبط با کانی سازی با استفاده از تصاویر ماهواره ای انجام شده است. نکته مهم هنگام کاربرد این روش ها آن است که رابطه گیاه یا گیاهان منطقه با کانی ها یا عناصر خاص منطقه کشف شود. بایستی توجه داشت که وقتی چنین ارتباطی روشن شود، نمیتوان آن را به طور کامل تعمیم داد بلکه بایستی آن را برای شرایط و اقلیمی خاص در نظر گرفت. در مورد میزان دقت نیز باید گفت که بسته به نمونه برداری شما و میزان دقت در پردازش اطلاعات دقت قابل تغییر هست. تلفیق داده های مختلف به منظور شناسایی عناصر ذکر شده خود دقت کار را بالا میبرد و همچنین تلفیق و ترکیب داده های مختلف صحت کلیه مراحل را محرز می کند. در نهایت پیشنهاد می کنم با اساتید داخل و خارج که در این زمینه کار کرده اند، مشورت کنید.

با احترام

امید کیانی

فارغ التحصیل مهندسی معدن دانشگاه صنعتی اصفهان و دانشجوی ارشد اکتشاف معدن دانشگاه یزد

بله، امکان تخمین عناصر موجود در خاک یا کانی‌سازی بر اساس پوشش گیاهی وجود دارد، و این روش یکی از شاخه‌های ژئوبوتانی (Geobotany) یا گیاه‌پالایش (Phytoremediation/Phytomining) محسوب می‌شود. در ادامه توضیح می‌دهم: --- 1. اصل علمی ماجرا: برخی گیاهان به طور خاص در خاک‌هایی رشد می‌کنند که دارای غلظت بالایی از عناصر خاص مثل نیکل، روی، مس، طلا یا اورانیوم هستند. این گیاهان یا به این فلزات نیاز دارند یا توانایی تحمل مقدار بالای آن‌ها را دارند. به این گیاهان گیاهان شاخص (Indicator plants) یا گیاهان هایپر‌اکیومولاتور (Hyperaccumulator) گفته می‌شود. --- 2. روش تخمین: شناسایی پوشش گیاهی غالب منطقه (مثلاً از طریق عکس‌های هوایی، پهپاد یا تصاویر ماهواره‌ای) مطالعه‌ی نوع گیاهان شاخص برای عناصر خاص آنالیز بافت گیاهی برای تعیین میزان جذب فلزات در برگ، ساقه یا ریشه در نهایت مدلسازی و نقشه‌برداری از توزیع احتمالی عناصر معدنی بر اساس حضور این گیاهان --- 3. دقت این روش چقدر است؟ دقت به عوامل زیادی بستگی دارد مثل: تنوع پوشش گیاهی منطقه وضوح داده‌های ماهواره‌ای یا زمینی دانش قبلی از ارتباط گیاه و عنصر تأثیر عوامل اقلیمی و زیستی اما به طور میانگین، در مطالعات علمی گزارش شده دقت این روش بین 65٪ تا 85٪ است. اگر آنالیز بافت گیاهی با سنجش از دور ترکیب شود، دقت حتی بیشتر می‌شود. --- 4. کاربردها: اکتشاف معدنی اولیه بدون حفاری پایش آلودگی خاک شناسایی مناطق با ارزش برای بهره‌برداری اقتصادی

برای ارسال پاسخ شوید.