توسعه پایدار مکران
گروه جغرافیا
زمانی که سخن از توسعه پایدار و همه جانبه یک منطقه به میان می‌آید، برداشت‌ها، مفهوم‌ها و واژه‌هایی گوناگون نظیر، رشد اقتصادی، ایجاد زیرساخت‌ها، تقویت امنیت، ارتقاء استانداردهای زندگی، ارتقاء سطح سواد و تحصیلات عموم، فقر زدایی و ... به ذهن خطور می‌کند. به فراخور موضوع و اهداف مشخص شده، تعریف‌های بسیار گوناگونی از توسعه پایدار از سوی کارشناسان ارائه شده است اما وقتی از توسعه پایدار منطقه‌ای ساحلی-مرزی چون سواحل مکُّران صحبت می‌شود که هم به لحاظ جایگاه ملی، هم منطقه‌ای و هم بین‌المللی یک منطقه راهبردی به معنای واقعی کلمه به شمار می‌رود، بدون تردید مهم‌ترین و نخستین فاکتوری که برای تحقق توسعه پایدار باید در اولویت نخست قرار گیرد، توجه به مقوله آموزش ساکنان بومی با هدف ارتقاء توانمندی‌ها و شکوفایی استعدادها و پتانسیل‌های فراوان نهفته درآن است چرا که توسعه زمانی مفهوم پایدار به معنی واقعی کلمه به دنبال خواهد داشت که صاحبان و ساکنان اصلی همان منطقه با عشقی که زادگاه مادری خود دارند، برای ساختن و آبادانی آن بکوشند و در تمام مراحل توسعه سهیم باشند. گنج نهفته ایران سواحل مکران که ضرورت توسعه آن همواره از مهم‌ترین دغدغه‌های حضرت آیت الله سیدعلی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی بوده است، به رغم برخورداری از پتانسیل‌های فراوان تجاری و اقتصادی و منابع طبیعی سرشار، در مجموع از جمله مناطق محروم ایران محسوب می‌شود که به رغم توصیه‌ها و سفارش‌های مکرر و موکد رهبر انقلاب اسلامی، تاکنون آنگونه که شایسته این منطقه است، توجه جدی به توسعه آن صورت نگرفته است. سواحل مکران، منطقه‌ای از شرق بندرعباس تا نقطه صفر مرزی ایران و پاکستان است، در امتداد ساحل دریای عمان و با خط ساحلی خیره‌کننده، به عنوان چشم‌اندازی بی‌نظیر در یکی از مهم‌ترین مناطق ایران و به‌عنوان گنج نهفته ایران شناخته می‌شود. این منطقه با دارا بودن ظرفیت‌های فراوان و موقعیت جغرافیایی ویژه از اهمیت بالایی برخوردار است. سواحل مکران علاوه بر زیبایی‌ها و جاذبه‌های گردشگری بسیار، ازنظر جغرافیایی و موقعیت استراتژیکی نیز منحصربه‌فرد است و مجاورت با مرز‌های شبه‌قاره هند و دریای عمان از جنبه‌های مختلف سیاسی، نظامی، اقتصادی و... این منطقه را بیش‌ازپیش ارزشمند کرده است به‌طوری‌که از سده ۱۵ میلادی اهمیت و جایگاه مکران همواره موردتوجه کشور‌های استعماری جهان قرار داشته و امروز نیز در صدر توجه‌های منطقه‌ای است. پیشرفت مردم محلی تجلی توسعه پایدار مکران، تنها بندر اقیانوسی کشور یعنی چابهار را در دل خود جای داده است . در حوزه‌های شیلات، کشاورزی و گردشگری ظرفیت‌های بسیار خوبی دارد و می‌تواند در زمینه‌های اشتغال، تولید و صادرات کمک‌های بسیاری به توسعه پایدار کشور کند. در مجموع می‌توان گفت سواحل مکران در جنوب شرق ایران، به دلیل موقعیت و ویژگی‌های استراتژیک آن از منظر ژئوپلیتیکی، ژئواستراتژیکی و ژئواکونومیکی دارای اهمیت فراوانی است. تمام این ویژگی های ناب، تنها بخشی از دلایل فراوان بر ضرورت توسعه مکران است. گرچه تا کنون و در دوره‌های مختلف اقدامات و تلاش‌هایی برای توسعه مکران صورت گرفته است اما مادامی که در روند توسعه پایدار، به ساکنان و مردم این منطقه به عنوان آشناترین، دلسوزترین و عاشق ترین مردم به پیشرفت و ترقی سرزمین خود توجه کافی نشود و مادامی که مسئولان به توانمندی‌های بالقوه و بالفعل ساکنان مکران برای شکوفا ساختن آن و به ظهور و بروز رساندن ظرفیت‌هایی طلایی اقتصادی، تجاری، گردشگری، صنعتی، دفاعی-امنیتی و ... آن باور و اعتقاد قلبی نداشته باشند و این اعتقاد را پایه و اساس برنامه‌ها و تلاش‌ها برای به پیشرفت رساندن منطقه قرار ندهند، توسعه مکُّران را باید همچنان رویایی دست نیافتنی دانست. توسعه پایدار تحمیلی نیست ارتقاء کیفی و کمّی برنامه‌های آموزشی با هدف بالا بردن سطح دانش، توانمندی و شکوفاسازی استعدادهای فراوان و پنهان در مکران و سوق دادن نیروهای مردمی منطقه به سمت کسب علوم ، فنون و مهارت‌های لازم ، اولین، مهم‌ترین و جدی‌ترین گام در مسیر توسعه پایدار سواحل مکران است؛ مسیری که چندان کوتاه و آسان نیست اما این یقین که مقصدش، دستیابی به توسعه پایدار خواهد بود، از سختی‌های راه، سفری دلپذیر می‌سازد. به عبارت دیگر، مشارکت مردم هم هدف توسعه و هم مسیر و وسیله رسیدن به آن است. توسعه علاوه بر اینکه باید اقتصادی باشد، باید انسانی نیز باشد و خواسته ها وانتظارات مردم آن منطقه را نیز پاسخگو باشد. تاکید صرف بر اقتصادی بودن توسعه بدون توجه به توزیع برابر فرصت های آن و بدون بهره مندی اکثریت جامعه از آن نمی تواند مقبول و ماندگار باشد. بر این مبنا، در توسعه انسانی پایدار باید منافع حاصل از رشد اقتصاد بطور عادلانه توزیع شود و به جای راندن مردم به حاشیه، باید آنها را از قدرت برخوردار کند. 4 ماه پیش
| رشته‌ها و جمعیت گروه جغرافیا |
|---|
