گزارش وبینار معظل های ایجاد شده توسط تنگنای «تنگ سرخ »

در ابتدا به بخشی از اطلاعات به این سد می پردازم و شما را نسبت به آن آگاه می سازم. مطالعات سد تنگ سرخ از دهه 70 آغاز و بر اساس ماده 270 با امضای وزیر نیرو وارد فاز عملیاتی شد. در سال 87 هیات وزیران مطالعات سد تنگ را تصویب کرد و در سال 89 وزارت نیرو اخذ ردیف اعتبارات را از طریق هیات دولت درخواست کرد و مطالعات زیست محیطی نیز از سال 85 آغاز شد و در فروردین امسال محیط زیست استان مجوز هارا صادر کرد. اهداف احداث این سد: 1. تامین آب شرب بخشی از شهرستان های بویراحمد و دنا به میزان 20 میلیون متر مکعب در سال 2. تامین آب صنعتی یاسوج به میزان 13 میلیون متر مکعب 3. تامین آب کشاورزی شهرستان های بویر احمد و دنا به میزان 33 میلیون متر مکعب در سال 4. تامین آب زیست محیطی رودخانه به میزان 34 میلیون متر مکعب 5. تامین بخشی از آب شرب و صنایع شیراز به میزان 52 میلیون متر مکعب بدین ترتیب مجوز ها صادر گشت و الان به مشکلاتی برخورد کردیم که دوست دارم شما را نسبت به آن آگاه تر سازم بنابراین توجه شما را به گزارشی از وبیناری که توسط مرکز فعالیت های محیط زیستی دانشجویان برگزار شد جلب می نمایم. این وبینار در زمینه تگنای تنگ سرخ بود و به اثرات محیط زیستی آن با ارائه دهندگان گرانقدر دکتر محمد تقی دستورانی (رئیس دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی)، مسعود امیر زاده (عضو کارگروه آب و انرژی شورای تشکل های محیط زیست و منابع طبیعی نهاد های مدنی و فعال محیط زیست) و امید سجادیان ( تسهیلگر و فعال محیط زیست و دبیر شبکه تشکل محیط زیست و منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویر احمد) پرداختند. در ابتدا با سخنان امید سجادیان آغاز میکنم و به این بخش آن می پردازم . «وقتی پروژه ای در منطقه ای اجرا بشود باید توجه کرد عرضه و تقاضا به چه میزان هست و به چه دلایلی این سد احداث بشود. یک چیزی که ما نمی دانیم این است که چه مقدار آب قرار است پشت این سد ها جمع شود وهیچ وقت مشخص نیست.» این سه عزیز به مسئله مشکلاتی که این سد ایجاد میکند بسیار توجه داشتند که بخشی از این مشکلات را شرح میدهم. 1. مواد معلق پشت سد می ماند و با رسوب و عدم انتقال مواد عالی ، زمین های کشاورزی در پایین دست کیفیت خود را از دست می دهند و باعث فرسایش شدید خاک می شود. 2. سد ها روی زندگی مردمان بالادست و پایین دست تاثیر می گذارند زیرا پس از ساخت آن اراضی ملی ، جنگل ها به بهانه توسعه کشاورزی به اراضی کشاورزی و باغی تبدیل می شود. 3. قرار گیری کشور ایران روی کمربند خشک و نیمه خشک و پایین بودن میانگین بارش که یک سوم میانگین بارش دنیا است. به همین دلیل برای سازگاری با تغییرات اقلیمی و خشک سالی ، نحوه مصرف آب و مدیریت آب تغییر کند نه اینکه از سرشاخه های یک منطقه آب را به منطقه دیگری منتقل کرد. انتقال آب، وابستگی بیشتر کشاورزی به آب و روش های سنتی و کشت محصول آب بر ایجاد صنایع آلاینده را به دنبال دارد. 4. باید الگوی مصرف و نحوه مدیریت آب، سبک زندگی تغییر کند نه انتقال آب صورت بگیرد زیرا منابع آبی ما محدود است . 5. سد تنگ سرخ ارزیابی محیط زیستی ندارد. گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی جریان انجام یک فرایند رسمی است که نتایج و پیامد های احتمالی اجرای یک طرح یا پروژه پیشنهادی را بر محیط زیست به منظور پیش بینی اثرات سوء و نحوه پیشگیری کاهش و با کنترل آن بررسی می نماید 6. انتقال آب یک حوزه که شدیدا به آب نیاز دارد به حوزه دیگر یک فاجعه است. این به قیمت تغییرات شدید اکولوژیکی منطقه و از بین رفتن گونه های مختلف جانوری است! 7. زیر آب رفتن هکتار ها باغ ومزارع کشاورزی ودرختان منطقه رعایت نکردن حق آبه محیط زیستی و خشک شدن رود بشار ، کوچ و مهاجرت اجباری مردم و ایجاد معضلات اجتماعی از تبعات سد تنگ سرخ است. و در ادامه ایشان تاکید داشتند به «اصلاح شبکه آب زیرا باعث جلوگیری از هدر رفت آب و ذخیره سرمایه ملی می شود.» سپس مسعود امیر زاده به این موضوع پرداختند که « در مورد آب شرب با موضوع برساختگی رویه رو هستیم. مدیریت غلط آب مرتبا بر ساخت ایجاد می کند و به جامعه این موضوع را القا میکند که آب شرب نداریم. تراکنش جمعیت نامناسب محصول مدیریت غلط آب در کشور ماست ما 20 میلیون حاشیه نشین داریم و در همین حین 130 روستا منحدم شدند.» بدین ترتیب ادامه دادند «بستگی به مسیری که داشتیم باعث شده است ما خطرناک ترین و پر آسیب ترین روش هارا برای تامین و مدیریت آب انتخاب کنیم.» در ادامه دکتر دستورانی به باز کردن چند مفهوم نظیر رودخانه و سد سازی و انتقال حوضه ای پرداختند. بخشی از این مطالب : «انتقال بین حوضه ای توقع ایجاد می کند و باعث توسعه به اصطلاح «بادکنکی» و ناپایدار در یک منطقه می باشد. زمانی می تواند توجیه داشته باشد که ما مطمئن باشیم این انتقال دائمی است و مشکلی در آینده ایجاد نمی کند.» و در ادامه نیز به مبحث تغییر اقلیم پرداختند و پس از آن به این موضوع گذری زدند. «در ایران بهره وری آب در تمام بخش ها فوق العاده از متوسط جهانی پایین است این به گونه ای است که 90 درصد منابع آب کشور به کشاورزی داده می شود در حالی که راندمان آن تقریبا 30 است.» در ادامه به افزایش بهره وری و راندمان آب تاکید داشتند و توجه بیشتر وزارت نیرو به تقاضا را خواهان شدند. در آخر به مسئله آب محیط زیستی پرداختند و بدین گونه بیان فرمودند : «آب محیط زیستی یا زیست محیطی مظلوم ترین است. مثلا در همین سد به محیط زیست منت گذاشته اند که هنگامی که سد را ساختند قرار است 33 یا 35 میلیون متر مکعب آب محیط زیستی را رها کنند این درحالی است که تمام این آب ها از همان اول متعلق به محیط زیست بوده است. همیشه قربانی آب محیط زیستی است و مثال های آن کم نیز نیست.» در کل امیدواریم توجه ای به این اوضاع بشود زیرا این تمدن ملی را تهدید می کند و یکی از این بی توجهی ها به محیط زیست ومؤلفه های آن مسئله آب است. لینک وبینار جهت مشاهده: https://www.aparat.com/v/Hzf5e/%D8%AA%D9%86%DA%AF%D9%86%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D9%86%DA%AF_%D8%B3%D8%B1%D8%AE 2 سال پیش