با عرض سلام و احترام
روشهای کدبندی داده ها خدمت شما ارائه خواهد شد :
۱) تحليل کمی
براي اين منظور، از روش هاي آماري استفاده مي شود. در اين نوع تحليل، متن نوشتاري پاسخ هاي مصاحبه شوندگان رمزگذاري و شمارش مي شود و در جدول توزيع فراواني ثبت مي گردد. سپس اطلاعات موجود در جدول با استفاده از روش هاي آمار توصيفي، متناسب با نوع متغير ها يا تحقيق، روش تحقيق، و هدف تحقيق، تجزيه و تحليل مي شود. محقق مي تواند شاخص هاي آماري مانند درصدهاي توزيع، فراواني و درصد تراكمي را محاسبه كند (حافظ نيا، 1377، ص 199) و يا ارقام و اعداد به دست آمده را براي انجام محاسبات آمار استنباطي - مانند وجود همبستگي آماري - بررسي نمايد (فرخزاد، 1384، ص 288). تحليل كمّي براي بررسي داده هاي مصاحبه هاي ساختاريافته در پژوهش هاي پيمايشي به كار گرفته مي شود. در اين مصاحبه ها، سؤال ها ممكن است بسته پاسخ يا باز پاسخ باشد. هنگامي كه سؤال ها بسته پاسخ هستند، راهنماي مصاحبه شبيه يك پرسش نامه است (پيوست 1).
جايي كه سؤال ها باز پاسخ هستند، دو روش مي تواند به كار گرفته شود. در روش اول، مصاحبه گر راهنماي مصاحبة خود را از قبل، رمزگذاري مي كند و در حالي كه مصاحبه شونده آزادانه پاسخ مي دهد، مصاحبه گر محتواي پاسخ يا بخشي از آن را مطابق مقوله هاي از قبل تعيين شده، علامت گذاري مي كند. داده هاي به دست آمده از اين سؤالات نيز مانند سؤالات بسته پاسخ، استخراج، تجزيه و تحليل، و گزارش مي شود. جايي كه براي تحليل پاسخ هاي سؤالات باز، از قبل تصميم گيري نشده باشد ابتدا واژه ها، جمله ها و مفاهيم شناسايي و به رمزهاي عددي تبديل مي شود، سپس ارقام يا اعداد به دست آمده براي محاسبة شاخص هاي آمار توصيفي و استنباطي، مورد استفاده قرار مي گيرد (فرخزاد، 1384، ص 288).
۲) تحليل ساختاري:
در تحليل ساختاري متن پياده شده، اجزاي ساختار متن نوشتاري مصاحبه، يعني واژه ها، مفاهيم و ارتباط ميان آنها بر حسب ميزان تكرار، تعداد واژه ها، الفاظ، كنايه ها و اصطلاحات به كار رفته در جمله ها و ميزان تكرارشان شمارش و بررسي مي گردد تا الگوهاي موجود در گفته ها كشف شود (همان، ص 284-286). طرف داران اين نوع تحليل از فنون و روش هاي گوناگوني استفاده مي كنند كه از جملة آنها روش تحليل ارتباطي است. با اين روش، محقق مي كوشد روابط ميان موضوعات يا مسائل را شناسايي و معرفي كند. فرض اساسي تحليل روابط اين است كه واژه ها و عباراتي كه افراد مطرح مي كنند به خودي خود، داراي معناي ذاتي نيست، بلكه معاني از طريق تحليل روابط، يعني كشف پيوندها و ارتباط هاي ميان مفاهيم، واژه ها يا عبارات درون متن به وجود مي آيد. بنابراين، نبايد مفاهيم به عنوان واحدهاي مجزّا يا بسته هاي معنايي در نظر گرفته شود، بلكه بايد به عنوان نمادهايي به كار گرفته شود كه معناي خود را در ارتباط با ساير نمادهاي موجود در متن به دست مي آورد. طبق نظر ويلكينسون (Wilkinson) و بيرنينگهام (Birningham) الگوي تحليل روابط داراي هفت مرحله به شرح ذيل است (ويلكينسون و بيرنينگهام، 2003، ص 76-78):
1. تصميم گيري دربارة سؤال: سؤالي كه به دقت و با مهارت تهيه شده است، مي تواند تعداد موضوع ها، مسائل و زير مجموعه هاي آنها را كه بايد بررسي شود محدود مي كند و مديريت كل فرايند تحليل را امكان پذير مي سازد. براي مثال، در پژوهشي سؤال اساسي اين است كه طبق مصاحبه هاي به چاپ رسيده در فلان روزنامه، بهترين شيوة مديريت خدمات بهداشتي چيست؟
2. تعيين چارچوب تحليل: هنگامي كه سؤال تعيين شد، لازم است براي تحليل تعيين شود كه متن چند مصاحبه و يا مصاحبه با كدام يك از مصاحبه شوندگان بايد تحليل شود. براي مثال، در پژوهش مذكور، ممكن است تصميم گرفته شود از ميان مصاحبه هاي چاپ شده تنها دو مصاحبه تحليل گردد.
3. تصميم گيري: دربارة اينكه چه نوع رابطه اي بايد بررسي گردد بايد تصميم گيري شود. براي بررسي روابط ميان واژه ها، عبارات يا ساير واحدهاي تحليل، مي توان از رويكردهاي استخراج اثر، تحليل تشابه يا نزديكي و ترسيم نقشة شناختي استفاده كرد.
الف. استخراج اثر: تحليل روابط مبتني بر اثر، شامل ارزيابي عاطفي گفته ها و مسائل مطرح شده است. در اين تحليل، براي توصيف اظهار نظرهاي عاطفي گوينده و كشف زباني كه به كار گرفته است، بر واژه ها و اصطلاحات و روابطي كه حاكي از عواطف است تأكيد مي شود. براي مثال، در پيوست 2 يكي از مصاحبه هاي چاپ شده در زمينة مديريت خدمات بهداشتي، اصطلاح براي اولين بار نشان دهندة عاطفة مثبت مصاحبه شونده نسبت به طرح اجرا شده و اصطلاح در غير اين صورت و مشكل پرداخت دستمزد نشان دهندة نگراني او نسبت به سرايت اين مشكل از بخش راه آهن به بيمارستان هاي ايالت است.
ب. بررسي تشابه يا نزديكي: در اين تحليل، متن براي كشف واژه ها يا گفته ها و نزديكي آنها با ساير واژه ها يا اصطلاحات از قبل تعريف شده اي كه با سؤال هاي پژوهش مرتبط است، بررسي مي شود. در اين رويكرد، محقق ابتدا متني را كه بايد تحليل شود به منظور جست وجوي وجود اين واژه ها به دقت مطالعه مي كند. سرانجام، واژه هاي مشابه از نظر معنا را شناسايي و شمارش مي كند. سپس رابطة ميان اين واژه ها را با استفاده از اعداد ارزش گذاري نموده، معنادار مي كند. براي مثال، در پيوست 2 واژه ها يا مفاهيمي كه ارتباط نزديكي با واژة مديريت و زير مجموعه هاي آن دارند مثل واژه دستمزد، مديران، مديريت بيمارستان و عملكرد در متن شناسايي شده است.
ج. ترسيم نقشة شناختي: در اين رويكرد، پژوهشگر به جاي پرداختن به عناصر دروني، الگويي براي محتواي ظاهري متن نوشته شده ارائه مي دهد.
4. كدگذاري و دسته بندي متن: تصميم گيري دربارة نوع تحليل، تعيين خواهد كرد چه واژه ها يا مفاهيمي بايد رمزگذاري و مقوله بندي شود. براي مثال، اگر محقق قصد دارد براساس رويكرد استخراج اثر، توصيه هاي مثبت و منفي دربارة مديريت خدمات بهداشتي را رمزگذاري كند بايد متن ها را به دقت مرور كرد و توصيه هاي ارائه شده را در دو دستة مثبت و منفي طبقه بندي نمود. در مثال ذكر شده، توصية تغيير روند پرداخت دستمزد مي تواند مفهومي منفي، و واگذاري مديريت به بخش خصوصي مفهومي مثبت داشته باشد.
5. كشف روابط: در اين مرحله، محقق با بررسي جاي واژه ها و مفاهيم در متن، تعداد دفعاتي كه به كار رفته اند، همراهي با مسئلة اصلي يا مسائل مورد نظر در پژوهش، پيوندها و روابط ميان واژه ها و مفاهيم را نشان مي دهد.
6. رمزگذاري روابط: در اين مرحله، پژوهشگر با رمزهاي ارتباطي ـ براي مثال رمزهاي نشان دهندة ارتباط مثبت (اعداد مثبت)و رمزهاي نشان دهندة ارتباط منفي (اعداد منفي)- متن مورد نظر را رمزگذاري مي كند.
7. تحليل روابط: در اين مرحله، تحليل اطلاعات با استفاده از فنون آماري مثل ترسيم ماتريس و محاسبة ضريب همبستگي انجام مي شود. براي مثال، در تحقيق مذكور، پژوهشگر مي تواند تمام رمزهاي مثبت يا منفي را شمارش كرده، با بررسي تعداد آنها، پيوندهايي ميان مفاهيم و واژه ها پيدا كند يا به بررسي ارتباط هاي مستقيم و غيرمستقيم آنها بپردازد، سپس روابط را به شكل نمودار ارائه دهد.
يك نكتة مهم در تحليل كمّي و ساختاري اين است كه پس از طي مراحل تجزيه و تحليل، لازم است پژوهشگر براساس نتايج به دست آمده، به قضاوت دربارة فرضيه هاي مطرح شده بپردازد و يا به سؤالات اساسي مورد نظر در پژوهش پاسخ دهد. در اين زمينه، محقق با استفاده از عقل، منطق، غور و انديشه بايد به كشف واقعيت بپردازد (حافظ نيا، 1377، ص 199-202). گاهي نتايج نشان مي دهد كه در اجراي پژوهش، مسائل و مشكلاتي وجود داشته است. براي مثال، داده ها كم بوده يا در فرضيه ها و سؤال هاي پژوهش نارسايي و نقص وجود داشته است (فرخزاد، 1384، ص 289). ازاين رو، ايجاد تغيير در آنها و يا انجام مصاحبه هاي اضافي لازم خواهد بود.
4 سال پیش