امنیت ملی و جاسوسی صنعتی

امنیت ملی و جاسوسی صنعتی نویسنده : دکتر نورالدین جعفری هزارانی ISI 1705121003 IR6364587064880288 Researcher ID 0009-0687-7755 Dr.n.jafary@gmail.com ### چکیده جاسوسی یکی از قدیمی‌ترین و پیچیده‌ترین فعالیت‌های انسانی است که در تاریخ و سیاست نقش مهمی داشته و دارد. جاسوسی به معنای جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات محرمانه و حساس از افراد، سازمان‌ها و کشورها به منظور به دست آوردن مزیت رقابتی، امنیتی، سیاسی، اقتصادی و ... است. جاسوسی می‌تواند به صورت انسانی، فنی، سایبری، صنعتی و ... انجام شود. جاسوسی نیازمند استخدام و بکارگیری منابع انسانی، فنی و سایبری است که می‌توانند به اطلاعات مورد نظر دسترسی پیدا کنند و آنها را ارسال کنند. سرویس‌های جاسوسی و سازمان‌های امنیتی از روش‌ها و شگردهای مختلفی برای تله‌گزاری و جذب و آموزش و کنترل و استفاده از منابع جاسوسی استفاده می‌کنند. این روش‌ها و شگردها می‌توانند بر اساس انگیزه‌ها، پوشش‌ها، شکارگاه‌ها و خطرات جاسوسی دسته‌بندی شوند. در این مقاله، ما به بررسی این روش‌ها و شگردها و مقایسه کار سرویس‌های جاسوسی و سازمان‌های امنیتی مختلف می‌پردازیم و در نهایت نتیجه‌گیری و پیشنهاداتی ارائه می‌دهیم. ### کلمات کلیدی جاسوسی، سرویس‌های جاسوسی، سازمان‌های امنیتی، تله‌گزاری، بکارگیری، استخدام، منابع جاسوسی ### مقدمه جاسوسی یکی از قدیمی‌ترین و پیچیده‌ترین فعالیت‌های انسانی است که در تاریخ و سیاست نقش مهمی داشته و دارد. جاسوسی به معنای جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات محرمانه و حساس از افراد، سازمان‌ها و کشورها به منظور به دست آوردن مزیت رقابتی، امنیتی، سیاسی، اقتصادی و ... است. جاسوسی می‌تواند به صورت انسانی، فنی، سایبری، صنعتی و ... انجام شود. جاسوسی نیازمند استخدام و بکارگیری منابع انسانی، فنی و سایبری است که می‌توانند به اطلاعات مورد نظر دسترسی پیدا کنند و آنها را ارسال کنند. سرویس‌های جاسوسی و سازمان‌های امنیتی از روش‌ها و شگردهای مختلفی برای تله‌گزاری و جذب و آموزش و کنترل و استفاده از منابع جاسوسی استفاده می‌کنند. این روش‌ها و شگردها می‌توانند بر اساس انگیزه‌ها، پوشش‌ها، شکارگاه‌ها و خطرات جاسوسی دسته‌بندی شوند. هدف از نوشتن این مقاله، بررسی این روش‌ها و شگردها و مقایسه کار سرویس‌های جاسوسی و سازمان‌های امنیتی مختلف است. در این راستا، سوالات پژوهشی این مقاله عبارتند از: - چه روش‌ها و شگردهایی برای تله‌گزاری و جذب و آموزش و کنترل و استفاده از منابع جاسوسی وجود دارد؟ - چه انگیزه‌ها، پوشش‌ها، شکارگاه‌ها و خطراتی در جاسوسی دخیل هستند؟ - چه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی بین کار سرویس‌های جاسوسی و سازمان‌های امنیتی مختلف وجود دارد؟ روش پژوهش این مقاله، توصیفی-تحلیلی است و از منابع کتابی، مقاله‌ای، گزارشی و اینترنتی استفاده می‌کند. ### امنیت ملی و جاسوسی صنعتی امنیت ملی و جاسوسی صنعتی در برابر تهدیدها و خطرات داخلی و خارجی می‌پردازد. این شاخه از جاسوسی از روش‌ها و شگردهای مختلفی برای شناسایی، جذب، آموزش، کنترل، ارسال و استفاده از منابع انسانی، فنی و سایبری استفاده می‌کند. این روش‌ها و شگردها می‌توانند بر اساس انگیزه‌ها، پوشش‌ها، شکارگاه‌ها و خطرات جاسوسی دسته‌بندی شوند. #### انگیزه‌های جاسوسی صنعتی انگیزه‌های جاسوسی صنعتی می‌توانند متفاوت باشند. برخی از انگیزه‌های رایج عبارتند از: - به دست آوردن اطلاعات علمی، فناوری، اقتصادی و ... که می‌توانند به افزایش قدرت، رقابت‌پذیری، سود و ... منجر شوند. - به دست آوردن اطلاعات استراتژیک، سیاسی، امنیتی و ... که می‌توانند به ایجاد تغییرات، تحریکات، تضعیفات و ... منجر شوند. - به دست آوردن اطلاعات حساس، محرمانه، اخلاقی و ... که می‌توانند به ایجاد فشار، اخاذی، افشاگری و ... منجر شوند. #### پوشش‌های جاسوسی صنعتی پوشش‌های جاسوسی صنعتی می‌توانند متفاوت باشند. برخی از پوشش‌های رایج عبارتند از: - پوشش کارمند: جاسوس به عنوان یک کارمند، مدیر، مشاور، متخصص و ... در سازمان هدف وارد می‌شود و از داخل به جمع آوری اطلاعات می‌پردازد. - پوشش مشتری: جاسوس به عنوان یک مشتری، خریدار، سرمایه گذار، همکار و ... با سازمان هدف ارتباط برقرار می‌کند و از بیرون به جمع آوری اطلاعات می‌پردازد. - پوشش رقیب: جاسوس به عنوان یک رقیب، شریک، تأمین کننده، مصرف کننده و ... با سازمان هدف روبرو می‌شود و از راه رقابت به جمع آوری اطلاعات می‌پردازد. #### شکارگاه‌های جاسوسی صنعتی شکارگاه‌های جاسوسی صنعتی می‌توانند متفاوت باشند. برخی از شکارگاه‌های رایج عبارتند از: - شکارگاه داخلی: جاسوس از طریق دسترسی به اطلاعات داخلی سازمان هدف، مانند اسناد، پرونده ها، سیستم ها، شبکه ها، دستگاه ها و ... به جمع آوری اطلاعات می‌پردازد. - شکارگاه خارجی: جاسوس از طریق دسترسی به اطلاعات خارجی سازمان هدف، مانند وب سایت ها، رسانه ها، نمایشگاه ها، کنفرانس ها، سمینارها و ... به جمع آوری اطلاعات می‌پردازد. - شکارگاه انسانی: جاسوس از طریق دسترسی به اطلاعات انسانی سازمان هدف، مانند کارمندان، مدیران، مشاوران، متخصصان، مشتریان، رقبا و ... به جمع آوری اطلاعات می‌پردازد. #### خطرات جاسوسی صنعتی خطرات جاسوسی صنعتی می‌توانند متفاوت باشند. برخی از خطرات رایج عبارتند از: - خطر از دست دادن اطلاعات حیاتی و استراتژیک که می‌تواند به کاهش قدرت، رقابت‌پذیری، سود و ... منجر شود. - خطر از دست دادن اعتبار و اعتماد و ... که می‌تواند به کاهش بازار، مشتری، همکار و ... منجر شود. - خطر مواجهه با تحریم‌ها، جرایم، پیگرد‌ها و ... که می‌تواند به کاهش منابع، امکانات، فرصت‌ها و ... منجر شود. #### راه حل‌های جاسوسی صنعتی راه حل‌های جاسوسی صنعتی می‌توانند متفاوت باشند. برخی از راه حل‌های رایج عبارتند از: - افزایش آگاهی و آموزش کارمندان، مدیران، مشاوران، متخصصان و ... در مورد روش‌ها، اهداف و پیامدهای جاسوسی صنعتی و نحوه شناسایی و مقابله با آن. - انتخاب شرکای، مشتریان، رقبا و ... مناسب و معتبر و تنظیم قراردادها، توافقات، پروتکل‌ها و ... به گونه‌ای که کمترین اطلاعات حساس را در معرض دید عموم قرار دهند. - احتیاط و توجه در ارتباط با دیگران در شبکه‌های اجتماعی و عدم اعتماد به حساب‌ها، پیام‌ها، لینک‌ها، نرم افزارها، گروه‌ها و ... که مشکوک، ناشناس، جذاب، مشوق، تهدید کننده، احساسی یا ارزشمند به نظر می‌رسند. - اطلاع رسانی و گزارش به مراجع ذیصلاح در صورت مواجهه با حساب‌ها، پیام‌ها، لینک‌ها، نرم افزارها، گروه‌ها و ... که مشکوک به جاسوسی و نفوذ هستند یا از آنها سواستفاده شده است. ### مقایسه کار سرویس‌های جاسوسی و سازمان‌های امنیتی مختلف سرویس‌های جاسوسی و سازمان‌های امنیتی مختلف در زمینه جاسوسی صنعتی با هم رقابت و همکاری می‌کنند. این رقابت و همکاری می‌تواند بر اساس منافع، اهداف، استراتژی‌ها، سیاست‌ها و ... تعیین شود. در این بخش، ما به مقایسه کار سرویس‌های جاسوسی و سازمان‌های امنیتی مختلف در چهار حوزه عمده می‌پردازیم: جاسوسی صنعتی بین‌المللی، جاسوسی صنعتی داخلی، جاسوسی صنعتی متقابل و جاسوسی صنعتی همکارانه. #### جاسوسی صنعتی بین‌المللی جاسوسی صنعتی بین‌المللی به معنای جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات محرمانه و حساس از سازمان‌ها و کشورهای خارجی به منظور به دست آوردن مزیت رقابتی، امنیتی، سیاسی، اقتصادی و ... است. این نوع جاسوسی می‌تواند به صورت دولتی یا غیردولتی انجام شود. در جاسوسی صنعتی دولتی، سرویس‌های جاسوسی و سازمان‌های امنیتی کشورها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در جاسوسی صنعتی دخیل هستند. در جاسوسی صنعتی غیردولتی، شرکت‌ها، سازمان‌ها، گروه‌ها و ... به صورت مستقل یا با حمایت دولت‌ها در جاسوسی صنعتی دخیل هستند. برخی از مثال‌های جاسوسی صنعتی بین‌المللی عبارتند از: - جاسوسی صنعتی چین در زمینه فناوری‌های پیشرفته، مانند هواپیماهای بدون سرنشین، شبکه‌های 5G، هوش مصنوعی و ... از کشورهای غربی، مانند آمریکا، انگلیس، فرانسه و ... . - جاسوسی صنعتی آمریکا در زمینه اطلاعات اقتصادی، مانند قیمت نفت، تحریم‌ها، مذاکرات و ... از کشورهای خاورمیانه، مانند ایران، عراق، عربستان و ... . - جاسوسی صنعتی اسرائیل در زمینه اطلاعات استراتژیک، مانند برنامه هسته‌ای، سلاح‌های شیمیایی، تحرکات نظامی و ... از کشورهای منطقه، مانند ایران، سوریه، لبنان و ... . #### جاسوسی صنعتی داخلی جاسوسی صنعتی داخلی به معنای جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات محرمانه و حساس از سازمان‌ها و کشورهای داخلی به منظور به دست آوردن مزیت رقابتی، امنیتی، سیاسی، اقتصادی و ... است. این نوع جاسوسی می‌تواند به صورت دولتی یا غیردولتی انجام شود. در جاسوسی صنعتی دولتی، سرویس‌های جاسوسی و سازمان‌های امنیتی کشورها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در جاسوسی صنعتی دخیل هستند. در جاسوسی صنعتی غیردولتی، شرکت‌ها، سازمان‌ها، گروه‌ها و ... به صورت مستقل یا با حمایت دولت‌ها در جاسوسی صنعتی دخیل هستند. برخی از مثال‌های جاسوسی صنعتی داخلی عبارتند از: - جاسوسی صنعتی شرکت‌های خودروسازی در زمینه طراحی، تولید، بازاریابی و ... از رقبای داخلی، مانند پژو، رنو، سایپا و ... . - جاسوسی صنعتی سازمان‌های محیط زیستی در زمینه فعالیت‌ها، برنامه‌ها، اهداف و ... از سازمان‌های دولتی یا غیردولتی داخلی، مانند سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان جنگل‌ها، دانشگاه‌ها و ... . - جاسوسی صنعتی گروه‌های اپوزیسیونی در زمینه اطلاعات سیاسی، امنیتی، اجتماعی و ... از حکومت یا حزب‌های داخلی، مانند اطلاعات انتخاباتی، بودجه‌ای، امنیتی، اعتراضی و ... . #### جاسوسی صنعتی متقابل جاسوسی صنعتی متقابل به معنای جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات محرمانه و حساس از سازمان‌ها و کشورهای مخالف یا رقیب به منظور به دست آوردن مزیت رقابتی، امنیتی، سیاسی، اقتصادی و ... است. این نوع جاسوسی می‌تواند به صورت دولتی یا غیردولتی انجام شود. در جاسوسی صنعتی متقابل، سرویس‌های جاسوسی و سازمان‌های امنیتی کشورها یا شرکت‌ها، سازمان‌ها، گروه‌ها و ... به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در جاسوسی صنعتی علیه یکدیگر دخیل هستند. برخی از مثال‌های جاسوسی صنعتی متقابل عبارتند از: - جاسوسی صنعتی آمریکا و چین در زمینه فناوری‌های پیشرفته، مانند هواپیماهای بدون سرنشین، شبکه‌های 5G، هوش مصنوعی و ... که هر دو کشور سعی در به دست آوردن اطلاعات و مزیت رقابتی در این زمینه‌ها دارند. - جاسوسی صنعتی ایران و عربستان در زمینه اطلاعات اقتصادی، مانند قیمت نفت، تحریم‌ها، مذاکرات و ... که هر دو کشور سعی در به دست آوردن اطلاعات و مزیت اقتصادی در این زمینه‌ها دارند. - جاسوسی صنعتی اسرائیل و ایران در زمینه اطلاعات استراتژیک، مانند برنامه هسته‌ای، سلاح‌های شیمیایی، تحرکات نظامی و ... که هر دو کشور سعی در به دست آوردن اطلاعات و مزیت امنیتی در این زمینه‌ها دارند. ### جاسوسی صنعتی همکارانه جاسوسی صنعتی همکارانه به معنای جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات محرمانه و حساس از سازمان‌ها و کشورهای متحد یا همکار به منظور به دست آوردن مزیت رقابتی، امنیتی، سیاسی، اقتصادی و ... است. این نوع جاسوسی می‌تواند به صورت دولتی یا غیردولتی انجام شود. در جاسوسی صنعتی همکارانه، سرویس‌های جاسوسی و سازمان‌های امنیتی کشورها یا شرکت‌ها، سازمان‌ها، گروه‌ها و ... به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در جاسوسی صنعتی برای یکدیگر دخیل هستند. برخی از مثال‌های جاسوسی صنعتی همکارانه عبارتند از: - جاسوسی صنعتی آمریکا و انگلیس در زمینه اطلاعات امنیتی، مانند تهدیدات تروریستی، فعالیت‌های جاسوسی، عملیات نظامی و ... که هر دو کشور سعی در به دست آوردن اطلاعات و مزیت امنیتی در این زمینه‌ها دارند. - جاسوسی صنعتی پژو و رنو در زمینه طراحی، تولید، بازاریابی و ... از شرکت‌های خودروسازی دیگر، مانند فورد، تویوتا، بنز و ... که هر دو شرکت سعی در به دست آوردن اطلاعات و مزیت رقابتی در این زمینه‌ها دارند. - جاسوسی صنعتی سازمان ملل و سازمان همکاری و توسعه اقتصادی در زمینه اطلاعات اقتصادی، مانند رشد، تورم، بیکاری... مقاله کامل را در پایگاه علمی جهاد دانشگاهی، سیویلیکا، علم نت و سایر سایت های علمی معتبر ملاحظه کنید. 1 سال پیش